Borehole
Nieuws Bed and Breakfast Cas al Cubo
In Nederland is het niet heel gebruikelijk. Alleen op het platteland wordt wel eens een boorput geslagen om bijvoorbeeld een tuin of akker water te geven. Die putten zijn dan een meter of 6 tot 10 diep en daar houdt het mee op. Voor het drinkwater, douchewater, de wasmachine; kortom voor alle huishoudelijk gebruik is leidingwater beschikbaar en dat is ook altijd drinkbaar. Nederland heeft het beste leidingwater ter wereld, vertelde een Vlaamse gaste ons eens. Zij is werkzaam als hoofd waterlaboratorium bij het Antwerps waterleidingbedrijf, dus ze kan het weten.
Portugal heeft een andere standaard. In de dorpen en steden en in de periferie daarvan, is leidingwater beschikbaar. Vaak smaakt dat wat naar chloor, en dat is makkelijk op te lossen. Vul een paar grote plastic flessen af, zonder dop. Laat het water 24 uur staan en het chloor is vervlogen. Dan is het zonder bijsmaak en geur te drinken.
Op het platteland hier in de Algarve, is geen waterleiding beschikbaar. De aanleg is schreeuwend duur, dus veel plattelandsbewoners kiezen ervoor om een boorgat te laten slaan. Daar moet je een vergunning voor aanvragen en op het moment worden die niet meer afgegeven. Het is te droog geweest. Reden temeer dus, om als je een vergunning hebt en die gaat aflopen, het boorgat te laten slaan!
Bij B&B Cas al Cubo hebben we ook zo´n boorgat, maar dat was er al toen wij het terrein kochten. Toen een vriendin van ons dan ook een borehole ging laten slaan deze week, omdat de vergunning daarvoor op het punt stond te verlopen, stonden wij er met onze neus bovenop. Dát wilden we wel eens zien.
Aan het slaan van zo´n put gaat iets vooraf. Er komt (en nu gaat iedereen lachen) een wichelroedeloper. Een gewichtige Portugees wandelt met twee gebogen metalen pinnen losjes; in elke hand één; met de punten naar voren over het terrein. Op een gegeven moment zien we de pinnen van recht vooruit naar binnen bewegen; de punten naar elkaar toe. Het is onmogelijk om vast te stellen of het wordt gemanipuleerd, of dat de pinnen echt reageren op water in de grond. Hugo, want zo heet de wichelroede-waterman, loopt wat verder, iets heen en weer en plant zijn maatje 44 stevig op de grond. Hier zit het water; hier komt het boorgat. Het lijkt wel hekserij maar er is vast een natuurkundige verklaring voor. Wij zijn sceptisch; we zullen het zien.
Het werk aan de voet van de Cerro da Cabeça zou afgelopen dinsdag …nee, woensdag … oh nee; toch donderdag beginnen. Donderdag ochtend … oh nee; toch donderdag middag. Rond 15:00 uur rijden grote vrachtwagens het smalle pad op naar het land en we verwachten er heel wat van. Alles wordt gesteld, vastgezet en dan … hebben ze geen diesel voor de generator. En ook de slang om de verbinding te leggen tussen de generator en de boortoren ontbreekt. De heren taaien weer af. Ze komen terug, beloven ze. Niet dus. Wij lachen er om. Dit is Portugal. De machines staan er; er gaat vast wel wat gebeuren op een bepaald moment.
De volgende dag om 10:00 staan we weer op het terrein en tot onze verbazing is de crew aanwezig. De toren staat rechtop en er hangt een grote boorkop in. Het boren begint. Na een dun bovenlaagje stuit de boor op een stevig rotsplateau. Het regent gruis uit het beginnende gat; de stoom komt eruit en zo gaat dat de eerste 4 meter door. Dan wordt de boorkop gewisseld voor een smallere boor.
Een fanatiek rokende man bedient stoïcijns de reutelende boortoren. De kop wordt opgetrokken en een roestige stalen buis verdwijnt in het eerste stuk van het gat. Ik wil het weten ook, dus vraag waarom die buis in dat gat wordt gepropt. De uitleg is, dat moet worden voorkomen dat de bovenkant instort en dat de smallere boorkop door de metalen buis zijn verdere werk zal gaan doen. Zo blijft het boorgat loodrecht en kan er nooit meer gruis en aarde in lopen.
We klappen onze kampeerstoelen uit, draaien de thermoskan koffie open en installeren ons. De mannen bij de boortoren kijken ons aan of we knettergek zijn. Een paar uur lang kijken we gefascineerd toe. Rots, steengruis en vette aarde wisselen elkaar af en worden uit het boorgat geblazen. Rond 12:00am komen de mannen niet verder. De boorkop glijdt weg over de laag “Barro”; de vette klei waar onze Algarve beroemd om is. Er moet water bij om het boorgat om de klei soepel te malen en natuurlijk …. hebben ze geen water bij zich. Schafttijd.
Van Hugo hebben we begrepen dat ergens tussen de 80 en 100 meter diepte in dit gebied normaal gesproken water wordt gevonden. Kathleen heeft getimed hoe lang het gemiddeld duurt voor een 4 meter lange boorbuis (elke 4 dieptemeters wordt een nieuwe buis toegevoegd aan het stelsel in de boortoren) door een laag is en dat is een kwartier. We gaan er van uit dat ergens tussen 17:00pm en 18:00pm een waterader wordt geraakt en besluiten om 16:30 nog eens terug te gaan.
Als we aan komen lopen om 16:30pm staat de voorman van de boortoren te gebaren naar ons: waar wáren jullie nou! Op 35 meter diepte, direct na de laag klei, zijn ze op het eerste water gestuit. Dat hebben we dus jammerlijk gemist. De toren is oranje, van het kleikleurige water dat uit het gat spuit. De boorman ook trouwens. Hij boort echter onverdroten door.
Allerlei vragen komen bij ons op. Waarom gaat hij door, hoe diep is hij nu, hoe diep moet hij, hoeveel water geeft het boorgat…. Gelukkig zit boorman na een dag te hebben geluisterd naar klotsend water en gedoe met nieuwsgierige buren, best verlegen om een praatje. Hij legt ons rustig het hele proces uit.
In de afgelopen maand is ongeveer 280 mm water gevallen in de Algarve. Dat water heeft gezorgd voor een iets gestegen 
grondwaterpeil. Daarmee zijn de bovenste grondlagen doordrenkt en de meest oppervlakkige onderaardse grotten, zijn gevuld. Die bovenste grotten en waterstromen zijn ook de eerste die droog staan na maanden zonder regen. Dat moet je niet hebben met een boorput, dus wordt altijd door geboord naar de tweede waterlaag. Om 18:00pm houden we het voor gezien. De heren zijn op 70 meter en hebben aangekondigd er ook zo mee te stoppen.
Later op de avond krijgen we een sms van Hugo (het blijven lieverds, die Portugezen!), die onze interesse heeft opgemerkt.
Hij laat ons weten dat de borehole op diepte is. Het gat is 90 meter en de borehole geeft 20.000 liter per uur. Daar kan je een tuin flink water mee geven.Wij vonden het fantastisch om te zien hoe zoiets in zijn werk gaat, hoe ongelofelijk veel de mannen die dit werk doen, weten van de ondergrond, de verschillende onderaardse waterstormen en gebieden. Het was een leerzame en fascinerende dag. Nu nog afwachten wat de kwaliteit is van het water uit de nieuwe borehole.
